Chwasty w zbożach ozimych często zwalcza się jeszcze jesienią, gdyż największą szkodę czynią w początkowych fazach rozwoju roślin uprawnych. Jednocześnie zwalczanie chwastów w tym okresie jest efektywniejsze, gdyż w fazie siewki są bardziej wrażliwe na środki ochrony roślin. Dotyczy to zdecydowanej większości gatunków – od miotły zbożowej po chabra bławatka i wyczyńca polnego. Oczywiście pomimo tego zabiegi ochronne stosuje się również w późniejszym okresie (np. wczesną wiosną) Które z chwastów w zbożu są najgroźniejsze? Jak właściwie korzystać ze środków ochrony roślin?
Chwast w zbożu – jakie szkody powoduje?
Chwasty w zbożu to przede wszystkim duża konkurencja o zasoby: wodę, składniki pokarmowe, światło i przestrzeń. Gatunki niepożądane z reguły wyróżniają się bardzo szybkim wzrostem, przez co nie tylko zagłuszają słabsze rośliny uprawne, ale jednocześnie pobierają znaczne ilości wody (potrzebne do wytworzenia zielonej masy).
Tymczasem zapotrzebowanie zbóż (m.in. na wodę) w przypadku większości gatunków jest wysokie. Chwasty jednoliścienne należące do tej samej grupy co zboża mogą w dodatku wpływać na wzmożone występowanie agrofagów. Ich obecność wiąże się z ryzykiem wystąpienia chorób i szkodników, gdyż często pełnią funkcję żywiciela pośredniego. Przykładami takich roślin są: perz właściwy, miotła zbożowa i wiechlina roczna.
Ekonomiczne progi zagrożenia chwastów ustala się dla konkretnych upraw zbóż. Przykłady w uprawie pszenicy ozimej: chaber bławatek (7-10/m²), fiołek polny (od 20 sztuk/m²), miotła zbożowa (5/m²), gwiazdnica pospolita (26/m²), owies głuchy (5/m2), przetacznik perski (10-15/m²).
Najgroźniejsze chwasty w zbożach ozimych
Jednym z najgroźniejszych chwastów jednoliściennych w uprawach zbóż jest miotła zbożowa. Gatunek ten ma małe wymagania siedliskowe, znosi nawet stanowiska trudne dla innych chwastów. Do zwalczania miotły zbożowej stosuje się wiele środków ochrony z różnych grup chemicznych. Stosowanie herbicydów powinno być naprzemienne, gdyż cechą miotły zbożowej jest szybkie nabieranie odporności na konkretne substancje czynne.
Na stanowiskach żyźniejszych, bogatych w azot problemem jest przytulia czepna. Chwast ma niskie wymagania cieplne, kiełkuje już przy 0-1°C. Szkody powodują także rośliny kojarzone z polskim krajobrazem, tj. mak polny i chaber bławatek. Znaczenie mają także wyczyniec polny, tobołki polne, powój polny, rdest ptasi, ostrożeń polny, tasznik pospolity, maruna bezwonna, chwastnica jednostronna, skrzyp polny, dymnica pospolita, starzec zwyczajny, rumian polny, niezapominajka polna, rdest powojowaty, jasnota purpurowa, bodziszek drobny, komosa biała i ostróżeczka polna. Ponadto zwalcza się rośliny uprawne, które samoistnie wykiełkowały, tj. samosiewy rzepaku i zbóż.
Herbicydy w ochronie pszenżyta ozimego, pszenicy jarej i ozimej, jęczmienia ozimego i innych zbóż
Herbicydy stosowane na chwasty w zbożach mają różnorodny sposób działania. Przed siewem można zastosować herbicydy totalne, które niszczą każdą zieleń, z którą mają kontakt. W trakcie uprawy znaczenie ma już tylko herbicyd selektywny, który służy do zwalczania chwastów należących do określonej grupy (np. chwasty dwuliścienne) lub konkretnych gatunków. Środek chwastobójczy może być stosowany jesienią lub wiosną, czyli po ruszeniu wegetacji, zazwyczaj nalistnie lub doglebowo. Chwasty mają określoną wrażliwość na substancje czynne, dlatego efekt chwastobójczy może być różny w zależności od wybranego produktu. Np. przytulia czepna jest zwalczana m.in. fluroksypyrem. Do walki z tym gatunkiem najczęściej wybiera się preparaty, które działają w niskich temperaturach.
Podczas stosowania preparatów zawsze należy zwracać uwagę na warunki pogodowe. Poszczególnych gatunków chwastów dwuliściennych i jednoliściennych nie traktuje się herbicydami, jeśli w najbliższym czasie prognozowane są opady deszczu. Niewskazane są silne wiatry ze względu na ryzyko strat cieczy roboczej i przenoszenia na sąsiednie uprawy. Chwasty w zbożach zawsze należy zwalczać z zachowaniem bezpieczeństwa dla rolnika, otoczenia i rośliny uprawnej. Dlatego trzeba sprawdzać informacje dotyczące produktu, stosować BHP i kierować się dobrą praktyką rolniczą.
Chwasty w zbożu to duży problem, który nieustannie narasta i może zdecydowanie wpłynąć na uzyskany, finalny wynik ekonomiczny. Na szczęście w sprzedaży jest wiele środków ochrony roślin, które służą do zwalczania chwastów dwuliściennych i jednoliściennych. Kluczem jest rozpoznanie chwastów i sprawdzenie progów zagrożenia w określonych zbożach, odpowiedni dobór herbicydu i prawidłowe wykonanie zabiegu ochronnego.